Aslında UST yani Evrensel Standart Saat ile yarın akşam 22:30’da. Ancak bizde bu saat ertesi günün, 13 Nisan’ın ilk saatleri olan 01:30’a denk geliyor.
Ethereum blokzincir ağının EVM denilen Ethereum Sanal Makinelerinin hepsinde yapılacak olan güncelleme ile daha önce planlaması yapılmış değişiklikler güncellenecek ve ağ “hard fork” yaparak yeni versiyonu ile kesintiye uğramadan ilerlemeye devam edecek.
Hard fork diye blokzincir ağlarında geriye dönüşü mümkün olmayan keskin ayrımlara deniliyor, dolayısıyla Ethereum’un 12 Nisan gecesi yapacağı Şangay (Shanghai) güncellemesi bu yaygın ağın hayatında önemli bir dönüm noktasını temsil ediyor. Peki madem bu kadar önemli bir dönüm noktası, neden haberlerde bu konu daha fazla işlenmiyor, zayıf bir haber olarak geçiyor?
Bu durum, tabiatıyla Ethereum ağına olan güvenin çoktan tesis edilmiş olduğunun bir göstergesi. Zira bundan önce olan “Merge” güncellemesinde, yani PoW’den PoS’e geçildiğinde her yerde bu konuda gerilim dolu haberler yayınlanmıştı. Şimdi o gerilimin zerresi yok, zira Ethereum bu güncellemesini test ağlarında çoktan (15 Mart 2023’de) gerçekleştirmiş durumda.
PoW yani Proof Of Work, bildiğiniz gibi çalışmanın ispatı anlamına gelen bir mutabakat yöntemi ve şu anda neredeyse sadece Bitcoin ağında kullanılmaya devam ediyor. PoS ya da Proof of Stake ise, uzun vadeli bir hesaba para yatırır gibi, “ticket” başına 32 adet ether’ini ağa bağlayan yatırımcıların varlığı ile işleyen daha yeni bir başka mutabakat mekanizması. Bu mekanizma Ethereum’dan sonra çıkan, Avalanche, Algorand, Cardano gibi rakip pek çok Layer 1 ağda başlangıçtan itibaren çalışır durumdaydı. Ethereum’un PoW ile başlaması onun hayli eski bir blokzincir ağı olmasından kaynaklanıyor. Değişim ile kendini yenileyen Ethereum, bu kritik güncellemesini 16 Eylül 2022’de gerçekleştirmişti.
Bu güncellemede ne değişecek?
İşte bahsettiğim Eylül 2022 güncellemesinde, 32 ether kripto varlığını Ethereum ağına bağlamış olan yatırımcılara o dönemde ether’lerini geri çekebilmeleri için ileride başka bir güncelleme olacağı söylenmişti. Şangay güncellemesi işte o güncelleme. Eylül 2022 Merge güncellemesinin ardından “validator” yani doğrulayıcılara ortak olabilmeniz için 32 adet ether coin’ininizi stake etmeniz yani vadeli hesaba koyar gibi çözülemez şekilde ağa bağlamanız gerekiyordu. Şangay güncellemesindeki en önemli değişiklik işte bu bağlı ether’leri, vadeli hesaplardan bozdurma imkanının gelmesi oldu. Bu değişikliğe sebep olan iyileştirme dilekçesi ya da iyileştirme teklifi ki bunlara ekosistemde EIP deniliyor, EIP-4895 olacak. Türkiye saatiyle 13 Nisan 01:30’da bu yeni EIP devreye alınacak ve validatörlere ortak olup para yatıranların bir kısmı ether’lerini çekecekler. Şu anda ağda kilitli olarak duran 16 milyon ETH var. Bu miktar toplam dünya ether’lerinin %13’ünden fazla ve bugün için değeri 29.2 milyar dolar. Bu miktarda ether coin’i şu anda dolaşımda değil ve dolayısıyla alım-satıma da konu değil.
Ethereum validatörleri kaç adet?
Etherum ağında validatör denilen ve bazı gerekli işleri yerine getiren 3 tip onaylayıcı var. Şu sayfada (Kaynak:1) bütün dünyadaki onaylayıcı node’ların yani düğümlerin listesi var. Bu siteye dün baktığımda Türkiye’de de faal durumda 9 adet node bulunuyordu. En fazla düğüm ABD’de ve ardından Almanya’da. Tüm düğümlerin yarıdan fazlası ABD’de, yüzde 16’sı da Almanya’da. Kalan ülkeler listede tek tek sıralanıyor.
Validatörlerin toplam sayısı 10,000 civarında ve günden güne değişebiliyor, şu gün itibariyle 9690 adet, dün bu sayı 9299 idi. Demek ki bir günde 391 yeni düğüm devreye alınmış, Türkiye’deki düğüm sayısı da 9’dan 14’e çıkmış. Sanırım Şangay güncellemesinin gelmesi, validatör’lere ortak olup para yatıran sayısını artıracak. Eğer 32 ether’inizi değerlendirmek istiyorsanız ya da sadece 1 ether bile yatırım bütçeniz varsa kollektif olarak da yatırıma imkan veren girişimler var. Coinbase de bunlardan biri. Aynı bankaya yatırır gibi 3 veya 5 ether’inizi bu sisteme bağlayabiliyorsunuz. Dediğim gibi bugün 30 milyar dolara yakın yatırılmış ether var zaten sistemde.
Parasını vadeli olarak ağa yatıran ve 32 ether’lik biletlerini çekilişe sunan yatırımcı sayısı 500,000’den fazla. Bu işe neden giriyorlar diye sorabilirsiniz, neden bu kadar çok kişi 32 ether gibi hiç de az olmayan bir rakamı buraya bağlıyorlar? (32 ether bugün 60,000 dolar civarında).
Sebebi, bu işten bir kazanç sağlıyor olmaları. Validatör’ler her zaman kazandırmıyor, bazen de kaybedebiliyorlar, aynı ganyan oynamak gibi. Ancak ortalamada kazançlı bir iş ve yıllık getirisi (ortalama) %4.5. Bu rakam biz Türklere az görünebilir ama eğer ABD’de veya Avrupa’da yaşıyorsanız dolarınıza veya euro’nuza bankadan bu kadar bile faiz kazanmanız mümkün değil. İşte oralarda hayatını kazanan birisi için, hem ether kazanmak hem de ether’in dolara karşı yükselmesini izlemek zevkli olsa gerek. Yani 32 ether’inizi ağa bağlamanın en tatlı olan tarafı bu. Tabii bir de Ethereum ağına olan güveni de pekiştirmeye yardımcı olmuş oluyorsunuz.
Sonuç olarak şunu söyleyebilirim, Şangay güncellemesinden sonra oradan bozulacak ether’lerin hepsinin piyasaya dönüp hemen satılmasını beklemiyorum. Sadece bu güncelleme ile vadeli hesapta tutmanın zorunlu olma hali bitiyor. İsteyen çekebilir artık parasını ama ben uzun vadede buraya bağlanan etherlerin miktarının azalmayacağını, artacağını düşünüyorum.
Kaynaklar:
1- https://etherscan.io/nodetracker
Author: Steven Ross
Last Updated: 1698805803
Views: 984
Rating: 3.8 / 5 (52 voted)
Reviews: 80% of readers found this page helpful
Name: Steven Ross
Birthday: 1942-06-10
Address: 7681 Joshua Island, Jamesland, TX 29410
Phone: +4431650922542971
Job: Real Estate Agent
Hobby: Chocolate Making, Graphic Design, Fishing, Coffee Roasting, Playing Guitar, Chess, Ice Skating
Introduction: My name is Steven Ross, I am a rare, Precious, unreserved, Gifted, capable, Adventurous, expert person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.